Pospolita w Polsce i niezwykle aromatyczna macierzanka zwana jest „zielem słońca”. To dlatego, że uwielbia nasłonecznione tereny i tylko na nich chętnie wyrasta. Poza tym macierzanka dodaje energii i pobudza – fani ziołolecznictwa przekonują, że można nią zastąpić poranną kawę i herbatę. Jak jeszcze można wykorzystać macierzankę? Sprawdza się znakomicie w kuchni, a także w domowym spa. Przede wszystkim jednak warto sprawdzić jej walory terapeutyczne. Poznaj właściwości prozdrowotne i kosmetyczne macierzanki.
Słoneczna, pachnąca, kolorowa – macierzanka
Na świecie znanych jest wiele odmian macierzanki, ale tylko trzy z nich wykazują właściwości prozdrowotne. Są to macierzanka zwyczajna, piaskowa oraz cytrynowa. Macierzankę możemy zebrać samodzielnie – rośnie na łąkach i pośród skał, tworząc darnie. Szukajmy jej na otwartych przestrzeniach, gdzie świeci zwykle dużo słońca.
Z pewnością nie umknie naszemu wzrokowi, gdyż macierzankę na przyprawy i suszenie zbiera się w okresie kwitnienia od czerwca do września. Wtedy roślina ta obrasta główkowatymi kwiatostanami, z których wydobywają się liliowo-różowe, Drobne kwiaty. Kwitnąca macierzanka tworzy barwne i pachnące połacie. Oczywiście ziele macierzanki kupimy też w sklepie zielarskim i ze zdrową żywnością. Macierzankę możemy wysiać we własnym ogródku.
Do celów leczniczych, przyprawowych i kosmetycznych nadaje się całe ziele – jego korzeń, listki, łodyżki i kwiaty. Ciekawe właściwości (odkażające, antyseptyczne, łagodzące napięcie nerwowe, przeciwbólowe, stymulujące) ma olejek eteryczny pozyskiwany z macierzanki. Macierzanka pełna jest garbników, substancji aromatycznych, garbników, związków fenolowych i kwasów organicznych.
Zioło czy przyprawa? Macierzanka wszechstronna
Dla niektórych osób, zwłaszcza znawców kulinariów, macierzanka jest przede wszystkim przyprawą. Pochodzi z rodziny jasnotowatych, podobnie jak tymianek i cząber. Podobieństwo do tych ziół jest zresztą ewidentne, a sama macierzanka bywa nazywana również cząberkiem. Łatwo się domyślić, że ziele macierzanki jest równie aromatyczne, co jej krewniaków. To dlatego pozyskuje się z niej olejek eteryczny, a nade wszystko stosuje się jako przyprawę.
Pasuje do tych wszystkich potraw i produktów, do których przyprawiania wykorzystujemy cząber i tymianek. Jest doskonała do pizzy, zapiekanek, serów, wędlin i mięs, grzybów, sosów, zup, a także do sałatek. Do potraw dodajemy listki macierzanki. Najczęściej wykorzystywana jest w kuchni śródziemnomorskiej.
Choć w kuchni przeganiają ją inne przyprawy, wiedzmy, że daniom nadaje bogaty aromat, a przy okazji działa regulująco także na pracę układu trawiennego. Takie samo działanie ma macierzanka spożywana już nie podczas obiadu, ale np. jako poobiednia herbatka. Ziele to zapobiega niedomaganiom trawiennym i działa wiatropędnie. Hamuje biegunkę i wspomaga wątrobę. Z tego względu dodaje się macierzankę w szczególności do potraw mięsnych i rybnych, tłustych oraz ciężkostrawnych.
Macierzanka wspomoże układ oddechowy, także osób palących
Oczywiście najlepszy sposobem na dolegliwości układu oddechowego u palaczy jest rozstanie się z nałogiem tytoniowym. Nie zmienia to jednak faktu, że macierzanka Pomaga im w oddychaniu i z pewnością wzmacnia układ oddechowy u osób, które jeszcze do niedawna paliły. Roślina ta oczyszcza bowiem drogi oddechowe z zanieczyszczeń kumulujących się w nich pod wpływem palenia, neutralizuje pyły i działa wykrztuśnie.
Wykrztuśne działanie macierzanki można wykorzystać również przy infekcjach układu oddechowego niezwiązanych z paleniem tytoniu. I w tym przypadku bardzo dobrze sprawdza się olejek eteryczny, jak i picie naparów z macierzanki. Ziele to stymuluje do pracy rzęski płuc, ułatwia oddychanie i pozbywanie się osadów. Hamuje namnażanie się bakterii w układzie oddechowym. Jest pomocne w leczeniu rozedmy płucnej, kokluszu i zapalenia oskrzeli.
Działanie bakteriobójcze macierzanki
Macierzankę warto pić wspomagająco podczas chorób i infekcji. Badania wykazały, że jej właściwości bakteriobójcze są na tyle silne, że może działać synergicznie z antybiotykami, co pozwoliłoby na zmniejszenie ich dawki. Macierzanka działa antyseptycznie (odkażająco na błony śluzowe, rany, skórę) wobec bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych. Jest także skuteczna w zwalczaniu chorób grzybicznych.
Właściwości odkażające macierzanki powodują, że stosuje się ją także do przepłukiwania ust oraz gardła w celu zahamowania rozwoju lub złagodzenia infekcji. Dzięki zawartości tymolu, związku fenolowego przydatnego w leczeniu kandydozy, wyciągi z macierzanki znajdziemy także w gotowych płynach do płukania. Ponadto macierzanka jest moczopędna i wspomaga terapię kamicy nerkowej.
Wzmacniająca macierzanka dla przemęczonych
Filiżanka naparu z macierzanki wpływa wzmacniająco na organizm, ożywia ciało i umysł. Zalecane dla osób przemęczonych i podczas rekonwalescencji są ziołowe kąpiele z dodatkiem tego ziela. Macierzankę mogą popijać także pacjenci z niedomaganiami sercowymi, np. nerwicą sercową. Pomaga też przy anemii. Macierzanka zwiększa koncentrację, pomaga zlikwidować zmęczenie, wspiera pracowników umysłowych.
Macierzanka dla kobiet
Ziele macierzanki jest dobre również dla kobiet. Jej właściwości przeciwgrzybiczne, odkażające, antybakteryjne, ściągające i przeciwświądowe przyśpieszają leczenie infekcji pochwy. Zadziała w razie upławów i stanu zapalnego. Macierzanka łagodzi również bóle i napięcia podczas menstruacji oraz ułatwia odkażanie i pielęgnowanie dróg rodnych po porodzie.
Ziele macierzanki w kosmetyce
Macierzankę można wykorzystać do przygotowania odświeżającego i antybakteryjnego toniku, dodać do kremu lub balsamu o walorach przeciwzapalnych oraz wzmacniających lub macerować w oliwie z oliwek. Macierzanka hamuje łojotok, łagodzi zmiany zapalne skóry głowy, przeciwdziała łupieżowi, jest pomocna przy trądziku i wypryskach. Można nią pielęgnować skórę tłustą, a także zmęczoną i wrażliwą.