Szafran, czyli krokus uprawny to rodzaj byliny rosnącej do wysokości 15 cm. Charakteryzuje się wąskimi ciemnozielonymi liśćmi z dwoma białymi paskami oraz kwiatami w różnych odcieniach fioletu, o lejkowatym kształcie wraz z trzema pręcikami i charakterystycznymi, długimi słupkami zakończonymi ciemnopomarańczowym znamieniem.
Pochodzenie i występowanie szafranu
Szafran najprawdopodobniej naturalnie występował w południowo – zachodniej Azji i południowo – wschodniej Europie. Pierwsze uprawy pojawiły się w starożytnej Grecji. Jako Składnik perfum, leków, barwnik znany jest również z przekazów starożytnego Egiptu i Rzymu. Obecnie roślina ta znana jest tylko w formie uprawnej. Dziś prym w niej wiedzie Iran, Turcja, Indie, a także Hiszpania. Zresztą najdroższy szafran pochodzi z Walencji.
Właściwości lecznicze szafranu
Ta Najdroższa na świecie przyprawa ma szereg właściwości leczniczych i zastosowań. Dawne przekazy chińskie mówią o działaniu uspokajającym, powstrzymywaniu krwawienia i poprawie krążenia. Z kolei tybetańska medycyna wskazuje na wykorzystywanie szafranu w leczeniu schorzeń układu nerwowego i chorób serca.
Również często roślina ta traktowana była jako środek przeciwbólowych, przeciwskurczowy, wykrztuśny. Dlatego chętnie sięgano po nią przy chorobach układu oddechowego, jak astma, a także szkarlatyna, ospa, przeziębienie, a nawet w celu ulżenia przy bólach miesiączkowych. Przeciwskurczowe właściwości szafranu wykorzystywano przy regulacji trawienia, wspomagając je oraz pobudzając apetyt. Stanowi dobry środek wspomagający walkę ze wrzodami. Szafran ma przynosić ulgę w bólach głowy, migrenowych, a nawet reumatyzmie.
W starożytności wierzono w działanie antydepresyjne szafranu, co potwierdzono współcześnie – szafran wpływa na stężenie dopaminy, “hormonu szczęścia” i serotoniny. Roślina ta ma pozytywny wpływ na poprawę nastroju i poczucie szczęścia. Z tego powodu sprawdzi się również jako środek regulujący napięcie przedmiesiączkowe i związany z nim stan złego samopoczucia. Poprzez regulację dopaminy i serotoniny może wspomóc osoby odchudzające się, które szczególnie sięgają po jedzenie w chwilach obniżenia nastroju i stresu. Oprócz tego szafran ma działanie antybakteryjne i jest świetnym antyoksydantem, zmniejsza rozwój wolnych rodników, dzięki czemu ma działanie zarówno odmładzające, jak i przeciwnowotworowe.
Zastosowanie szafranu w domu
Szafran jako przyprawa ma bardzo bogate zastosowanie w kuchni. Szczególnie popularny jest w kuchni śródziemnomorskiej i bliskowschodniej, jednak ze względu na charakterystyczny posmak należy uważać z ilością. Może służyć również do barwienia różnego rodzaju dań, jak ryż, czy niektóre ciasta. Jest chętnie dodawany do napojów alkoholowych, gównie likierów ziołowych.
Niegdyś szafran używano szeroko w barwiarstwie i jako dodatek do kosmetyków i perfum. Szczególnie jego działanie antybakteryjne sprawdza się w walce z trądzikiem, dodając niewielką ilość tej przyprawy. np do maseczek. Jednak ze względu na swoją bardzo wysoką cenę raczej nie spotkamy tej rośliny zbyt często w domowym laboratorium kosmetycznym. Nie zaleca się używania szafranu przez kobiety w ciąży oraz dzieci.