Żywokost to kwitnąca bylina, roślina zielarska o wielu pożytecznych właściwościach leczniczych oraz kosmetycznych. Jej liście i korzenie służą do przygotowywania terapeutycznych specyfików, które pomagają walczyć m.in. z bólem kręgosłupa oraz chorobami skóry. Od pewnego czasu na topie jest w szczególności olej żywokostowy. Choć to zaskakujące, stosowanie żywokostu budzi kontrowersje – zawarte w nim substancje aktywne są bowiem bardzo silne, a wręcz toksyczne!
Żywokost – pochodzenie i charakterystyka
Żywokost jest dobrze znaną nam z widzenia, aczkolwiek niepozorną roślinką. Charakteryzuje się zaostrzonymi liśćmi i rozgałęzioną łodygą, a w okresie kwitnienia od maja do czerwca także drobnymi, dzwonkowatymi kwiatami w odcieniach fioletu i różu. Żywokost lekarski rośnie w niemal całej Europie, występuje także w Azji i w Ameryce Północnej.
Wyrasta na dziko, najczęściej na nieużytkach, nieskoszonych trawach, przy drogach i zabudowaniach, w rowach i na terenach zbiorników wodnych. Nietrudno odgadnąć przez to, że nie ma szczególnie wygórowanych wymagań glebowych czy klimatycznych. Znane są również ozdobne Odmiany żywokostu, nas jednakże interesuje żywokost lekarski. Jakie są jego właściwości i kto powinien zwrócić na nie szczególną uwagę?
Co zawiera żywokost?
Za najcenniejszy uznaje się ciemnofioletowy korzeń żywokostu, a także jego liście. Roślina zawiera garbniki, polifenole, sterole, fruktany, olejki eteryczne, asparaginę, alantoinę, mikroelementy, a także ochronne i nawilżające śluzy. Wszystkie te substancje decydują o Bogatym działaniu leczniczym żywokostu. Olejki eteryczne rozgrzewają, alantoina wspomaga regenerację kości oraz ścięgien, śluzy nawilżają oraz łagodzą, a garbniki mają działanie antybakteryjne i grzybobójcze.
Preparaty z żywokostem (dostępne m.in. w aptekach) stosuje się przy schorzeniach kręgosłupa, zapaleniu stawów, zerwanych i nadwyrężonych ścięgnach, zwichnięciach, siniakach, bliznach, rwie kulszowej, bólach mięśni i bólach kości. Kuracja polega na regularnym smarowaniu zmienionych chorobowo miejsc lub aplikowaniu okładów. Okłady można przygotowywać z udziałem oleju, maści lub nalewki żywokostowej. Zielarze polecają również przykładanie świeżych liści żywokostu.
W ziołolecznictwie do preparowania mieszanek leczniczych zużywa się również kwiaty żywokostu. Bardzo proste w przygotowaniu są też napary i odwary z żywokostu. Ale uwaga – nie można ich pić. Ze względu na toksyczność tej rośliny, można ją stosować wyłącznie zewnętrznie. Popijanie naparów żywokostowych ma fatalne skutki zwłaszcza dla pacjentów ze Schorzeniami wątroby. Dlaczego?
Toksyczne alkaloidy niebezpieczne dla wątroby
Jeszcze do niedawna zwolennicy leczniczych właściwości żywokostu propagowali picie naparu z liści i korzenia tej rośliny (które możemy nabyć w sklepie zielarskim). Napar żywokostowy miał być pomocny w problemach żołądkowych i wyciszać stany zapalne. Niedomagania żołądka oraz jelit miał łagodzić dzięki wysokiej zawartości śluzów, upodabniając się w ten sposób do popularnego żelu z siemienia lnianego czy środków z prawoślazu.
Okazało się jednak, że zawarte w żywokoście alkaloidy mają działanie hepatotoksyczne, a więc wpływają bardzo niekorzystnie na równowagę wątroby. Takie właściwości nie powinny być zaskoczeniem, gdyż są charakterystyczne dla wielu innych roślin z rodziny ogórecznikowatych, do których należy żywokost. Ustalenia te spowodowały, że Stosowanie żywokostu zewnętrznie zostało całkowicie zakazane. Korzystać z właściwości tej rośliny można więc wyłącznie zewnętrznie, za pomocą maści, żelów i kremów, a także wyjątkowo popularnego ostatnio oleju żywokostowego.
Olej z żywokostu – lepszy niż pozostałe specyfiki?
Olej żywokostowy pozyskuje się w nieco inny sposób niż większość znanych nam olejów. Nie tłoczy się go bowiem z nasion, ale produkuje poprzez Macerowanie korzenia. Stąd otrzymanie oleju tego rodzaju w domu jest bardzo proste. Korzeń wystarczy samodzielnie pozyskać z miejsca jego występowania lub zakupić, a następnie zalać dowolnym olejem (rafinowanym) i pozostawić na około dwa tygodnie w szczelnie zamkniętym słoju lub w szklanej butelce.
Olej z żywokostu łagodzi stany zapalne, działa przeciwbólowo i delikatnie rozgrzewa. Można nim wspomagać regenerację miejsc po złamaniach, zwichnięciach i innych urazach, ale nade wszystko działa terapeutycznie na bóle mięśni, bóle krzyża, rwę kulszową, reumatyzm. Łagodzi zaczerwienienia i opuchliznę, przyspiesza gojenie się siniaków oraz ran. Olej żywokostowy można zmieszać z dowolnym krem, maścią lub innym olejem i wcierać w obolałe i nadwyrężone miejsca. Zawarta w nim alantoina wpływa na rozrost kości i ułatwia ich regenerację. Substancja ta ma działanie terapeutyczne również w przebiegu AZS oraz łuszczycy.
Czy olej żywokostowy jest lepszy niż maść lub żel z żywokostu? Wszystkie te preparaty można ze sobą łączyć, a najważniejszy pozostaje fakt, że w ich składzie mamy wyciąg z korzenia żywokostu lekarskiego.
Żywokost w pielęgnacji skóry
Olej żywokostowy, jak również inne preparaty (kosmetyki) z wyciągiem z żywokostu wspomagają także naszą urodę i zdrowie skóry. Żywokost ma działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. Ustalono, że może być stosowany przy atopowym zapaleniu skóry, a także w innych stanach zapalnych. Żywokost doskonale regeneruje i normalizuje pracę gruczołów łojowych. Zawartość oleju żywokostowego we wcierkach do włosów wspomaga leczenie stanów zapalnych skóry głowy.
Poza tym żywokost ujędrnia, nawilża i pozostawia skórę bardzo elastyczną. Wyrównuje również jej koloryt. Z tych względów kosmetyki z żywokostem nadadzą się do Pielęgnacji skóry problemowej, trądzikowej, łojotokowej, suchej, zmęczonej, wrażliwej i poszarzałej. Używając żywokostu w pielęgnacji i leczeniu, musimy jednak pamiętać o rozgrzewającym działaniu tego ziela. Dotyczy to zwłaszcza środków przygotowywanych samodzielnie, w których trudno ocenić właściwe stężenie substancji aktywnych.