Większość aromatycznych ziół i roślin leczniczych możemy uprawiać na parapecie okna, na balkonie lub w ogrodzie. Nie sposób jednak mieć je wszystkie! Poza tym dookoła nas rośnie tyle wspaniałych roślin o różnych zastosowaniach. Jak je zbierać? Kiedy jest na to najlepszy moment? Gdzie rośliny zielne są najmniej narażone na zanieczyszczenia?
Jakie zioła najczęściej zbieramy?
W Polsce mamy łatwy dostęp do wielu pospolicie rosnących ziół. Najczęściej zbierane polskie zioła i rośliny to pokrzywa, głóg, jałowiec, dzika róża, brzoza, lipa, mniszek lekarski, czarny bez, czarna jagoda, podbiał czy krwawnik pospolity. Po zebraniu możemy wykorzystać je, gdy są jeszcze świeże lub w odpowiednich warunkach samodzielnie wysuszyć czy też przetworzyć. Zbieranie ziół to fascynujące zajęcia dla kogoś, kto interesuje się ziołolecznictwem. Każdy powinien jednak pamiętać o ważnych zasadach obowiązujących zbieraczy ziół. Pozyskiwanie surowców zielarskich musi odbywać Z poszanowaniem przyrody. Nie możemy również zanadto eksploatować stanowisk naturalnych. Zioła na łąkach z danego miejsca zbieramy jedynie tyle, aby gatunek nadal mógł się rozmnażać. Zebrane surowce musimy poza tym odpowiednio przygotować i zużyć, by nie dopuścić do marnotrawstwa.
Pory roku i różne surowce zielarskie
W żywieniu i lecznictwie stosujemy różne surowce zielarskie. Niekiedy potrzebujemy całej nadziemnej części rośliny, innym razem zależy nam wyłącznie na owocach, a w przypadku wielu roślin szczególnie cennymi częściami są kłącza i korzenie. Jak nietrudno się domyślić, nie zawsze jest Dobry czas na zbiory poszczególnych z nich. Owoce upatrzonej rośliny zbieramy, gdy są już dojrzałe, kwiaty zaś w początkowej fazie kwitnienia. Listki roślin pozyskujemy zaraz przed kwitnieniem lub najpóźniej w trakcie. Kłącza i korzenie najlepiej pozyskiwać jesienią lub wczesną wiosną, gdy są najbardziej zasobne w substancje czynne i odżywcze. Przedwiośnie to moment, w którym rośliny puszczają soki, wtedy najlepiej wyprawić się po korę.
Większości zbiorów dokonuje się wiosną i latem, kiedy rośliny są w fazie wegetacji, kwitną lub owocują. Wtedy najbardziej zasobne w substancje bioaktywne są też liście. To również odpowiedni czas na zbiory, jeśli zamierzamy zaopatrzyć się w ziele, czyli całą nadziemną część rośliny.
Zbiory ziół ze stanowisk naturalnych – zasady ogólne
Niezależnie od tego, na jaką roślinę i którą jej część „polujemy”, powinniśmy to robić w godzinach porannych, kiedy liście i kwiaty obeschną już od rosy. Stosunkowo dobrym momentem jest też wczesny wieczór, kiedy jeszcze nie są mokre. Bardzo ważne jest to, aby Nie eksploatować stanowisk do cna, ale zawsze pozostawić część roślin w stanie nienaruszonym. Jeśli zaś dany gatunek występuje w określonym miejscu w niewielkiej ilości, pozwólmy mu rosnąć dalej, a sami poszukajmy bardziej obfitych stanowisk lub odwiedźmy sklep zielarski. Pamiętajmy też, że pewne zioła i rośliny rosnące obficie w miastach czy w lasach mogą być objęte ochroną. Warto wtedy sięgnąć po atlas roślin i ziół lub sprawdzić tą informację w Internecie.
Gdzie wybrać się po zioła? Czy można zbierać owoce w miastach?
Wiele ciekawych i pożytecznych ziół rośnie w centrach miast i przy drogach. Nie zawsze są to jednak odpowiednie miejsca zbiorów. Stanowiska narażone na zanieczyszczenia czy rośliny rosnące w pobliżu pól opryskiwanych chemicznie lepiej zostawić w spokoju. Nawet, jeśli są to dorodne, kuszące okazy. Zioła i rośliny pozyskujmy Ze stanowisk czystych ekologicznie – lasów, łąk, miejsc oddalonych od centrów miast i dróg. Takie rośliny będą najzdrowsze i pod tym kątem najbezpieczniejsze. Unikamy roślin rosnących przy stacjach paliw, cmentarzach, wysypiskach śmieci. Nie oznacza to jednak, że kwiatów i owoców nie wolno zbierać przy miejskim chodniku. Jeśli roślina rośnie na osiedlowym skwerku, przy ścieżce oddalonej od jezdni i na mało uczęszczanym poletku czy łące – możemy bez przeszkód korzystać z jej dobrodziejstw.