Łopian jest rośliną powszechnie występującą w obszarach klimatu umiarkowanego. Rośnie w Europie, a także w Chinach, Japonii, na Syberii czy w krajach Ameryki Północnej i Południowej. W Polsce można go spotkać głównie na nizinach, gdzie porasta zarośla, tereny przydrożne i nadrzeczne. Łopian jest odporny na mrozy, ale lubi dobrą, żyzną glebę. Choć bardzo często uznaje się go za chwast, ma wiele właściwości leczniczych. Jest również jadalny. Jego walory odżywcze i terapeutyczne od wieków znane są medycynie ludowej.
Drogocenny rzep – wykorzystanie łopianu w lecznictwie
Ziołolecznictwo wykorzystuje głównie korzeń łopianu, w którym koncentruje się najwięcej substancji czynnych. Cennymi surowcami są również jego liście i owoce. Z kolei kwiaty łopianu (pojawiają się latem), wyposażone w haczykowate łuski, lubią przyczepiać się do odzieży, butów czy sierści zwierząt, dlatego potoczna nazwa łopianu to „rzep” lub „dziad”.
Kwiaty te są charakterystyczne, koszyczkowate, o barwie intensywnie różowej. Unoszą się na wysokich, grubych i mięsistych łodygach, wyrastających wprost z rozety liściowej. Co ciekawe korzeń i liście łopianu to Kulinarny przysmak w wielu kulturach świata. Części te są jadalne na surowo, ale można je również kisić, prażyć czy gotować. Liście często dodaje się do sałatek. Napar z łopianu wspomaga z kolei leczenie skóry i stymuluje działanie organów wewnętrznych. Wspomagająco można stosować także łopianową nalewkę.
Korzeń łopianu stanowi bogactwo substancji czynnych, które mają niebagatelne znaczenie dla zdrowia. W 40% składa się z inuliny, substancji o słodkim smaku, regulującej pracę przewodu pokarmowego i mającej korzystny wpływ na poziom cukru we krwi. Łopian zawiera też olejki eteryczne, saponiny, glikozydy, garbniki, śluzy, poliacetyleny, fitosterole, tłuszcze i białka, kwasy organiczne i gorycze. Jest poza tym źródłem związków mineralnych oraz witamin, głównie witaminy C. Wiele z tych substancji ma silne działanie bakteriobójcze, grzybobójcze i przeciwzapalne.
Łopian zmniejsza wydzielanie soku żołądkowego, stymuluje za to do pracy trzustkę, zwiększa wydzielanie żółci oraz śluzów w przewodzie pokarmowym. Dlatego właśnie stosuje się go w nieżycie żołądka czy w niedomaganiach jelit. Roślina doskonale oczyszcza i odtruwa organizm, wspomaga funkcjonowanie układu moczowego, działa moczopędnie oraz napotnie. Sprawdza się także w leczeniu infekcji o różnym podłożu.
Łopian na problemy skórne, wypadanie włosów i łupież
Łopian pod różnymi postaciami jest bardzo pomocny w przebiegu schorzeń skóry. Działa znakomicie na trądzik, egzemę, łojotok, wypryski, czyraki i inne stany zapalne skóry. Łagodzi ich objawy, takie jak Zaczerwienienie oraz swędzenie. Na problemy skórne stosuje się zwykle wcierkę z łopianu w postaci maceratu lub soku. Obie substancje możemy wykorzystać również do pielęgnacji osłabionych włosów i skóry głowy dotkniętej łupieżem. Łopian bardzo często występuje w mieszankach ziołowych do włosów. Zwykło się go łączyć z pokrzywą, tatarakiem czy skrzypem polnym. Łopian odświeża, wyraźnie wzmacnia i hamuje wypadanie włosów, m.in. łagodząc stany zapalne, które osłabiają cebulki włosów. Jest polecany również do włosów przetłuszczających się, ponieważ reguluje łojotok skóry głowy.
Olejek z łopianu
Olej łopianowy pozyskuje się z korzenia łopianu. Wyciąg z tej części rośliny Miesza się z olejem roślinnym, dzięki czemu powstaje obfitujący w minerały i substancje aktywne macerat. Olejek łopianowy stosowany jest najczęściej w pielęgnacji podrażnionej skóry i włosów.