Kopytnik to naturalny środek moczopędny, przeczyszczający i wymiotny. Jego lecznicze właściwości były już znane starożytnym Grekom. Jakie choroby można nim leczyć i czy wywołuje on skutki uboczne?
Gdzie występuje kopytnik?
Kopytnik pospolity (Asarum europaeum) rośnie przeważnie w lasach liściastych Europy Południowej i Środkowej, a także na Syberii i Kaukazie. Jego naturalnym siedliskiem jest gleba wapienna i próchnicza. Mimo nieprzeciętnej urody – jeśli można tak powiedzieć o roślinie – lubi miejsca zacienione. Ma od 10 do 15 cm wysokości, bujnie rozgałęzione kłącza i ciemnozielone liście. Kwitnie od maja do czerwca, można go rozpoznać po charakterystycznych kwiatach w kształcie dzwonu. Używany zwykle w celach dekoracyjnych, może jednak zastąpić niejeden syntetyczny lek na różne dolegliwości.
Na co pomaga kopytnik?
Kopytnik jest znany medycynie ludowej od wieków. Działa rozkurczowo, moczopędnie i bakteriobójczo. Początkowo leczono nim wiele rozmaitych schorzeń, dopóki nie odkryto, że może działać toksycznie. Dlatego obecnie gama zastosowań kopytnika jest nieporównanie skromniejsza niż dawniej. Specjaliści używają go przede wszystkim do leczenia homeopatii. Jego trujące właściwości są nie lada przeszkodą, uniemożliwiającą szersze wykorzystanie.
Kopytnik jest bardzo skutecznym środkiem wymiotnym. Dawniej stosowano go na szeroką skalę w leczeniu alkoholizmu. Ziele dodawano do napojów wysokoprocentowych, prowokując w ten sposób wymioty (miało to zniechęcać do sięgania po kieliszek). Leczono nim również zaburzenia miesiączkowania, choroby reumatyczne, infekcje górnych dróg oddechowych (zwłaszcza te objawiające się suchym kaszlem). Kopytnik działa wykrztuśnie, wzmacnia siłę skurczów serca, pobudza krążenie krwi, zabija szkodliwe wirusy i grzyby, łagodzi też bóle (zwłaszcza jeśli spożyje się go w formie nalewki). Ponadto zwiększa wydzielanie żółci i śluzu w przewodzie pokarmowym, przeczyszcza jelita. Może być stosowany w formie okładów przy rozległych urazach ciała.
Co zawiera kopytnik?
Ziele kopytnika jest bogatym źródłem garbników, glikozydów fenolowych, seskwiterpenów, żywicy, eugenolu, azaronu (podrażniającego błony śluzowe i wywołującego wymioty), l-pinenu, aldehydu azarylowego czy metyloeugenolu. Są to tak zwane związki farmakologicznie czynne, których używa się w przemyśle farmaceutycznym do produkcji leków. Znajdują się one nie tylko w górnych częściach rośliny, ale również w korzeniu.
Gdzie kupić ziele kopytnika?
W sklepie zielarskim lub w aptece. Można je kupić w postaci kłącza lub sproszkowanego suszu. Kilogram kosztuje ok. 40 zł. Surowiec może posłużyć do przyrządzania naparów i nalewek, choć np. w leczeniu homeopatii najlepsze efekty daje w formie sproszkowanej.
Można też samemu poszukać kopytnika w lasach i nad brzegami rzek. Nadziemne części rośliny zbiera się od maja do czerwca, w okresie kwitnienia (mają wtedy najwięcej cennych związków). Korzenie powinno się zbierać w sierpniu, nie wcześniej. Po zebraniu całą roślinę należy umyć i wysuszyć na świeżym powietrzu, w miejscu osłoniętym od słońca. Specjaliści – co warto zaznaczyć – zniechęcają jednak do stosowania ziela w surowej postaci. Bezpieczniejszą alternatywą są dostępne w aptece tabletki, zawierające suchy wyciąg z kopytnika.
Przeciwwskazania
Ziele kopytnika jest trujące, dlatego należy zachować szczególną ostrożność w jego stosowaniu. Niezależnie od tego, jaką dolegliwość chcemy wyleczyć. Dawkowanie powinno być skonsultowane z lekarzem i uzależnione od rodzaju leczonego schorzenia. Kopytnika nie powinno się przyjmować w okresie ciąży i laktacji. Przeciwwskazaniem jest również astma oskrzelowa. Pod żadnym pozorem nie należy decydować się na samodzielną kurację kopytnikiem, która może przynieść więcej szkód niż korzyści.