Rośnie naturalnie na wschodnich terenach Stanów Zjednoczonych i Kanady, ale jeśli zapewnić mu dobre warunki, wyrośnie i w naszym ogródku. Nie traktujmy jednak kłącza stopkowca jak remedium z domowej apteczki. Choć jego rola w medycynie jest doniosła, lepiej nie stosować go na własną rękę, gdyż zawiera silnie toksyczne i drażniące substancje.
Gdzie występuje stopkowiec tarczowaty?
Kłącze stopkowca (stopkowiec tarczowaty) lub inaczej mówiąc biedrzyga tarczowata należy do roślin z rodziny berberysowatych. Jest gatunkiem wieloletnim, który rozwija pojedynczy kwiat, owoce oraz dwa liście o długich ogonkach. Liście stopkowca tarczowatego, podobnie jak innych stopkowców (lub stopowców) mają wygląd kojarzący się z ludzką stopą. Jak widać, jest to roślina dość osobliwa i charakterystyczna. Stopkowiec rośnie w Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie, na obszarze wilgotnych lasów na wschodzie. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest kłącze, obfitujące przede wszystkim w podofilinę, substancję ważną dla onkologii.
Podofilina z kłączą stopkowca
Za właściwości stopkowca odpowiada w głównej mierze będąca żywicą podofilina. Nazwą tą określa się mieszaninę różnych substancji czynnych, głównie lignanów i flawonoidów, zawartych w kłączu stopkowca, wykazującą specyficzne właściwości. W dawnych wiekach podofilinę ekstrahowano z kłącza i podawano chorym jako skuteczny środek przeczyszczający. Podofilina była również poddawana rozkładowi do podofilotoksyny oraz kwasu podofilinowego. Podofilotoksynę stosowano z wielką ostrożnością, gdyż przekroczenie dawki leczniczej mogło poskutkować krwawieniami w obrębie jelit, zaburzeniami oddychania czy nawet śpiączką. Podofilotoksyna zawarta w stopkowcu ma jednak bardzo ważne i Cenne dla medycyny właściwości lecznicze. Mowa tu przede wszystkim o jej działaniu cytostatycznym, czyli hamującym na szybkie podziały komórkowe i toksycznym wobec komórek nowotworowych.
Z tych względów podofilotoksyna znajduje zastosowanie w terapii nowotworów, głównie białaczki, raka płuc, nowotworów mózgu i rdzenia kręgowego, mięsaków, raka żołądka, jąder i jajników, chłoniaków. Nie jest to jej jedyne wykorzystanie. Sproszkowany korzeń stopkowca, będący źródłem podofiliny i podofilotoksyny, stosuje się w celach przeczyszczających, w celu zwiększenia produkcji żółci i soków żołądkowych. Stopkowiec ma również działanie przeciwgrzybiczne, antybakteryjne i przeciwwirusowe. To ostatnie wykazuje dużą skuteczność podczas leczenia brodawek i kłykcin. Z udziałem stopkowca łatwiej jest wyleczyć również grzybicę stóp i paznokci. Również właściwości przeciwrobacze kłącza stopkowca wykorzystywali najczęściej plemiona indiańskie w Ameryce Północnej.
Stopkowiec – przeciwwskazania
Podofilotoksyna zawarta w podofilinie ma silne właściwości toksyczne nie tylko wobec komórek nowotworu. Podczas jej stosowania może dojść do zaognienia się stanów zapalnych i pojawienia Różnych skutków ubocznych. Podofilina ma działanie drażniące i prozapalne na skórę oraz błony śluzowe. Nie może być stosowana przez kobiety w ciąży, ze względu na hamowanie podziałów komórkowych. Podana wewnętrznie powoduje wodniste i obfite biegunki, podrażnienie jelit, wzdęcia, nudności, kolki, bóle głowy, bóle jajników promieniujące do miednicy, zażółcenie języka oraz spojówek, a także ogólne osłabienie organizmu.
Jak wykorzystać walory stopkowca tarczowatego?
Znacząca toksyczność stopkowca ogranicza możliwości wykorzystania tej rośliny w celach praktycznych. Możemy za to niemalże bezproblemowo zająć się uprawą stopkowca we własnym ogrodzie. Nie ma on zbyt wielu wymagań uprawowych, w dodatku świetnie rośnie w miejscach Zacienionych i wilgotnych.