Waleriana to potoczna nazwa kozłka lekarskiego. Ziele to jest znane ze swoich właściwości uspokajających, ale można je wykorzystać również w dolegliwościach żołądkowych oraz jako remedium na napięcia mięśniowe. Waleriana działa szczególnie na problemy o umiarkowanej dolegliwości, ale sama może być przyczyną pewnych zaburzeń. Jak stosować ją prawidłowo?
Kozłek lekarski na bezsenność, stres, ból brzucha i napięcie mięśni
Waleriana (kozłek lekarski) odpręża i uspokaja – z tej właściwości znany jest najlepiej. Zawarte w nim substancje oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy. Sprawiają, że wyciszamy się i znika nagromadzone w ciągu dnia napięcie. Zazwyczaj walerianę stosuje się właśnie jako Naturalny środek nasenny. Kozłek lekarski usposabia do nocnego odpoczynku i niweluje stres. Jest jednak skuteczny raczej w przypadku umiarkowanej bezsenności, tej wynikającej właśnie ze wzmożonego napięcia nerwowego, pobudzenia i lęków.
Substancje aktywne zawarte w walerianie mają również Właściwości rozkurczowe. Wiemy już, że osłabiają napięcie nerwowe, ale poza tym łagodzą napięcia mięśni. Stąd kozłek lekarski znajduje zastosowanie podczas bolesnych miesiączek i w fazie napięcia przedmiesiączkowego. W medycynie ludowej waleriana była wykorzystywana głównie rozkurczowo przy niedomaganiach żołądka oraz jako wsparcie dla układu moczowego. To zasługa korzystnego oddziaływania na mięśnie gładkie. Po walerianie możemy spodziewać się tym samym działania wiatropędnego.
Waleriana – substancje aktywne
Surowcami wykorzystywanymi w zielarstwie i medycynie są korzeń oraz kłącze waleriany. Zbiera się je i suszy w odpowiedniej temperaturze, a następnie przeznacza na wyciągi alkoholowe (nalewki, krople) lub na susz do parzenia. Najpopularniejszym preparatem z kozłka są krople walerianowe stosowane nasennie oraz preparaty w postaci tabletek, gdzie wykorzystany jest wyciąg z ususzonego korzenia. Walerianę stosuje się także w kosmetyce – jest pomocna w łagodzeniu zmian trądzikowych, stanów zapalnych skóry, łupieżu i przy nadmiernym łojotoku.
Za właściwości waleriany odpowiada głównie olejek eteryczny i zawarte w nim monoterpeny (m.in. eugenol borneol) oraz seskwiterpeny (m.in. waleranon i kwas walerenowy). Poza tym waleriana zawiera lignany i fenolokwasy, a także walepotriaty, jednak te ostatnie szybko ulegają degradacji. Co istotne, Wyciągi walerianowe są skuteczniejsze w formie alkoholowej. To dlatego taką popularnością cieszą się krople walerianowe, które są produkowane na bazie alkoholu.
Uzależniające działanie waleriany i przeciwwskazania
Niektóre osoby mogą uzależnić się od waleriany zażywanej na uspokojenie i sen. Dotyczy to głównie wyciągów z kozłka lekarskiego. Poza tym ani kropli walerianowych, ani naparów z suszu nie należy spożywać, jeśli jednocześnie zażywamy preparaty o Działaniu uspokajającym, nasennym i przeciwlękowym. Ważne jest także ograniczenie czasu przyjmowania waleriany. Zarówno krople i napary możemy spożywać nawet trzy razy dziennie, jednak nie dłużej niż miesiąc. Po tym czasie powinno się zaplanować dwutygodniową przerwę. Nadużywanie waleriany może spowodować m.in. mdłości, palpitacje serca czy zaburzenia widzenia. Zawsze warto skonsultować z lekarzem przyjmowanie waleriany, jeśli jesteśmy leczeni na cokolwiek. Lepiej, aby unikały jej kobiety w ciąży i mamy karmiące, jak również dzieci.
Warto pamiętać także o tym, że waleriana obniża nie tylko stres i napięcie, ale również ciśnienie skurczowe i spowalnia pracę serca.