Trujące rośliny w Polsce – na jakie gatunki należy uważać?

Wiele roślin spotykanych w ogródkach przydomowych, w lasach czy w pobliżu rzek, wygląda zachwycająco i swoim urokiem zachęca do zerwania a nawet spróbowania. Nie należy jednak tego robić, ponieważ duża grupa roślin jest bogata w składniki toksyczne i stanowi zagrożenie dla zdrowia. Nawet roślinie powszechnie znane jako lecznicze muszą być stosowane ściśle według zaleceń lekarza, przekroczenie dawki może wywołać niekorzystne skutki zdrowotne.

1. Tojad mocny – mordownik (Aconitum L.)

Trujące rośliny są dosyć często spotykane w Polsce. Zdecydowanie należy do nich tojad mocny. Rośnie on do wysokości 2 metrów. Co ciekawe, posiada jednocześnie właściwości trujące jak i lecznicze. W Polsce spotykany jest najczęściej w Sudetach i Karpatach, ale można zauważyć go w wielu ogródkach przydomowych w całym kraju. Rośnie od czerwca do sierpnia. Cechuje się ciemnoniebieskimi kwiatami, które swoim kształtem przypominają hełm. Akonityna neurotoksyny znajduje się we wszystkich częściach rośliny, powodując podrażnienia nawet w kontakcie ze ludzką skórą. Po spożyciu wywołuje nudności, wymioty, biegunkę, pocenie się, zawroty głowy, trudności w oddychaniu, ból głowy i dezorientację. Odpowiednio dobrane dawki medyczne tojadu mocnego używane były w leczeniu artretyzmu, nerwobóli, stanów zapalnych skóry. Alkaloidy znajdujące się w tej roślinie wykazują właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne.

2. Szalej jadowity – cykuta (Cicuta virosa L.)

Szalej jadowity to wieloletnia roślina, należąca do najbardziej trujących roślin w kraju, o zwodniczo przyjemnym zapachu i smaku kłącza. Roślina dorasta do 2,5 m wysokości i posiada małe zielone lub białe kwiaty ułożone w baldachim. Zwykle widać ją na wilgotnych łąkach, torfowiskach oraz innych wilgotnych i bagnistych miejscach. W Polsce spotykana jest na całym niżu oraz w niżej położonych obszarach górskich. Jego trucizna – cyklutoksyna powoduje mdłości, pienienie ust, drgawki i śmierć w ciągu kilku minut po zażyciu, o ile żołądek nie zostanie w porę wypłukany. Jednak ta roślina trująca jest wykorzystywana w leczeniu homeopatycznym.

3. Pokrzyk wilcza jagoda – belladonna (Atropa belladonna L.)

To wieloletnia roślina trująca rosnąca w lasach na południu kraju. Jest objęta ochroną i z jednej strony wykazuje działanie trujące (owoce) z drugiej zaś lecznicze, w farmacji wykorzystywane są liście i korzenie. Dorasta do 150 cm, posiada filetową łodygę i 3 rozgałęzienia, liście są ciemnozielone i mają kształt jajowaty. Pokrzyk wilcza jagoda kwitnie w czerwcu i w lipcu, wtedy pojawiają się ciemnofioletowe kwiaty w formie dzwoneczków. Objawy zatrucia u ludzi to halucynacje, brak kontaktu, światłowstręt, zaburzenia mowy, a ostatecznie utrata przytomności i śmierć z powodu paraliżu ośrodka oddechowego. W małych dawkach sok z belladonny jest używany w medycynie ludowej, ale jeśli chociaż trochę przesadzi się z dawką, może dojść do ciężkiego zatrucia atropiną. Znane objawy to tachykardia, światłowstręt, halucynacje.

4. Oleander pospolity (Nerium oleander L.)

Oleander to wiecznie zielony, wieloletni krzew, często można go znaleźć w pobliżu suchych koryt rzecznych i strumieni. Dorasta do 2-6 metrów wysokości. Uprawiany, jako roślina ozdobna, kwitnąca latem w postaci czerwonych, białych, żółtych i różowych pachnących kwiatów. W Polsce uprawiany jest, jako roślina doniczkowa. Wszystkie części oleandra są trujące, ponieważ zawierają oleandrynę i glikozydy nasercowe. W przypadku połknięcia spowodują biegunkę, wymioty, mogą doprowadzić do zatrzymanie pracy serca. Oleander znajduje zastosowanie w medycynie, zwłaszcza przy chorobach układu krążenia, zaburzeniach rytmu serca i niewydolności mięśnia sercowego.

5. Rącznik pospolity – kleszczowina (Ricinus communis)

Słynny olej rycynowy stosowany w zaparciach wytwarzany jest z nasion rącznika pospolitego, który znajduje zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu, a także w medycynie. Zawiera rycynę – toksynę białkową 6 razy bardziej toksyczną niż cyjanek potasu. Ponadto, nawet, jeśli osoba, która ją spożyła będzie odtruwana, szkoda dla zdrowia jest nieodwracalna – rycyna niszczy białka tkankowe. Roślina jest uprawiana w wielu krajach na całym świecie i używana, jako roślina ozdobna w parkach i innych miejscach publicznych. Rącznik to wiecznie zielony krzew o wysokości do 13 m. Kwiaty zebrane są w grono, liście mają długie ogonki, kwiatostany znajdują się na końcach pędów i posiadają kolor purpurowy lub żółty. Wszystkie jego części są trujące, zawierają rycynę i alkaloid rycyninę, które są śmiertelne dla człowieka w dawce powyżej 0,2 g. Połknięcie nasion wywoła wymioty, zapalenie jelit i krwawienie z przewodu pokarmowego, zgon może nastąpić w ciągu 5-7 dni.

6. Cis pospolity (Taxus baccata L.)

Dobrze znane wiecznie zielone drzewo, które można znaleźć w Polsce w części północnej zachodniej i południowej. Wszystkie jego części są trujące – jagody, kora, drewno. Jest bardzo dekoracyjny posiada ciemnozielone igły oraz czerwoną ozdobną osnówkę. Toksyczne są alkaloidy, które przyczynić się do migotania komór, spadku ciśnienia i zburzenia rytmu serca. Symptomami zatrucia po spożyciu tej rośliny jest biegunka, wymioty, zaburzenia pracy serca, a nawet śmierć. Cis pospolity w odpowiednich dawkach wykazuje właściwości przeciwreumatyczne i przeciwmalaryczne, znany jest również, jako lek na astmę i zapalenie płuc.

7. Wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum L.)

Posiada wyprostowane żółtawe pędy i silnie pachnące lilioworóżowe kwiaty. Występuje w Polsce na obszarach południowych i północno-wschodnich. Jego siedliskiem są lasy liściaste, polany i zarośla. Zawiera koktajl trucizn, (toksyczne związki kumarynowe), które mogą działać nawet przy kontakcie skóry z mokrą korą lub sokiem. Zatrucie powoduje wymioty, drgawki, osłabienie i może prowadzić do śmierci. Roślina wykazuje także właściwości lecznicze i jest stosowana zewnętrznie, jako ekstrakt z kory, posiada działanie przeciwbólowe i przeciwgośćcowe. Nie można samodzielnie stosować tej rośliny.

8. Lulek czarny (Hyoscyamus niger L.)

Roślina z rodziny psiankowatych zawiera trującą substancję, zwaną alkaloidem. W Polsce rośnie dziko na obszarach nizinnych, dorasta do 60 cm, ma wysoką łodygę i jest pokryta włoskami. Charakteryzuje się nieprzyjemnym zapachem. Kwitnienie trwa od czerwca do września a owocuje do listopada. Lekkie zatrucie powoduje zaburzenia mowy, halucynacje i urojenia, w ciężkich przypadkach drgawki z utratą przytomności, czasem rozwój śpiączki i paraliż dróg oddechowych. Jednak niektóre substancje, jakie zawiera lulek czarny są wykorzystywany na przykład do produkcji leków o działaniu uspokajającym a także w chorobie Parkinsona.

9. Jaskier jadowity (ranunculus sceleratus)

Roślina występuje w Polsce w pobliżu rzek, strumieni oraz stawów. Rośnie do 100 cm, posiada grubą łodygę, z której wyrastają 3 lub 5-dzielne liście oraz żółte kwiaty o wielkości do 12 mm średnicy. Jaskier jadowity kwitnie od maja do października. Substancją trującą jest glikozyd ranunkuliny i z tego powodu roślina jest silnie trująca, jeśli zostanie połknięta. Sok zawarty w jaskrze przy kontakcie ze skórą wywołuje jej silne podrażnienie. Roślina nie jest wykorzystywana do celów leczniczych.

10. Konwalia majowa (Convallaria L.)

Konwalia to trująca i jednocześnie lecznicza roślina. Każda jej część wykazuje działanie trujące: owoce, korzenie, kwiaty, liście łodygi. Roślina kwitnie w maju i spotykana jest w pobliżu rzek a także w lasach iglastych. Rośnie na wysokość do 30 cm, jej kwiatostany posiadają do 20 białych dzwonków wyróżniających się pięknym zapachem. Konwalia posiada ciemnozielone liście a w lipcu niewielkie czerwone jagody. Jest bogata w toksyczne substancje wpływające głównie na układ sercowo-naczyniowy i nerwowy. W medycynie wykorzystywane są nadziemne części tej rośliny: jest to łodyga z liśćmi i pędami kwiatowymi. Wszystkie te części konwalii majowej zawierają ogromne ilości glikozydów nasercowych. Dlatego preparaty na bazie konwalii stosuje się najczęściej przy chorobach układu krążenia.

SPRAWDŹ TAKŻE:
Grzyby trujące