Rooibos rośnie naturalnie w Południowej Afryce. Europejczykom roślina ta znana jest zaledwie od stu lat. Z jej liści przygotowuje się napar o łagodnym, słodkawym smaku i bursztynowej barwie. Ze względu na dużą zawartość antyoksydantów zaleca się go pić w ramach profilaktyki i w celach leczniczych.
Rooibos, nazywany również czerwonokrzewem afrykańskim (łac. Aspalathus linearis), rośnie w górach Cederberg, na terenie Republiki Południowej Afryki. Naturalne miejsce jego występowania zostało przygotowane pod uprawy i obecnie znajdują się tam ogromne plantacje.
Inne rośliny niechętnie zapuszczają korzenie na tym obszarze, przede wszystkim ze względu na piaszczyste gleby i częste susze. Plantatorzy nie używają nawozu ani chemikaliów zabezpieczających przed szkodnikami, ponieważ czerwonokrzew afrykański rośnie tam od zawsze.
Mimo że potocznie roślina ta nazywana jest herbatą, to jednak ma niewiele wspólnego z drzewami herbacianymi. Dość znacznie różni się od nich składem, sposobem działania na organizm oraz wyglądem. Rooibos osiąga 1,5 m wysokości, ma wąskie, podłużne liście w kształcie igieł, które zbiera się w środku lata (przypadającego na styczeń).
Jak powstaje rooibos?
Rooibos jest najpierw poddawany fermentacji: ze zwilżonych i pociętych liści usypuje się 20-centymetrowe kupki, a następnie pozostawia się je na kilka dni w ciepłym miejscu. W ciągu tego czasu zmieniają kolor na czerwono-brązowy. W dalszej kolejności suszy się liście na słońcu, aż uzyskana zostanie wilgotność na poziomie 10%.
Rooibos w Europie
Rooibos od wieków jest znany rdzennym mieszkańcom Afryki. Europejczycy o istnieniu tej rośliny dowiedzieli się dość późno, dopiero w pierwszej dekadzie XX w., za sprawą rosyjskiego kupca Benjamina Ginsberga trudniącego się sprzedażą herbaty.
Walorów smakowych i leczniczych czerwonokrzewu afrykańskiego zaznali też na własnej skórze holenderscy osadnicy, dla których rooibos zastępował drogą wówczas czarną herbatę. W 1930 r. dr Peter Le Fras Nortier, znany botanik i chirurg, zaczął eksperymentować z uprawą rośliny, co przyczyniło się do wzrostu jej popularności na świecie.
Jak parzyć i podawać rooibos?
Rooibos należy parzyć przez ok. 5 minut w wodzie o temperaturze 95 stopni Celsjusza. Do filiżanki wsyp czubatą łyżeczkę rozdrobnionego suszu. Posiekane liście mogą przesypywać się przez sitko, dlatego najlepiej parz je przy użyciu papierowego filtra. Nic nie stoi na przeszkodzie, by przygotowywać z rooibos napary mrożone: wystarczy po ostudzeniu dodać łyżkę miodu i sok z połowy cytryny, a następnie wstawić do lodówki. Napój w sam raz na upalne lato!
Mała zawartość garbników sprawia, że w odróżnieniu od wielu innych ziołowych naparów rooibos nie ma posmaku goryczki. Ponadto czerwonokrzew afrykański nie zawiera ani miligrama kofeiny, nie wykazuje więc działania pobudzającego. Można go pić tuż przed snem.
Właściwości lecznicze
Rooibos znajduje zastosowanie w lecznictwie ludowym i medycynie. Badania potwierdzają jego właściwości zdrowotne. Poniżej przytaczamy parę faktów dotyczących czerwonokrzewu afrykańskiego:
- obniża ciśnienie krwi, redukuje stres i pomaga w zasypianiu;
- usprawnia pracę układu krwionośnego;
- łagodzi przebieg cukrzycy typu II;
- dzięki dużej zawartości przeciwutleniaczy neutralizuje szkodliwe działanie wolnych rodników;
- sprzyja regeneracji wątroby;
- zwalcza kolki u dzieci oraz łagodzi bóle brzucha;
- wykazuje działanie przeciwnowotworowe;
- wspomaga pracę dróg oddechowych;
- cofa i hamuje chorobowe zmiany skórne, dlatego stosuje się go m. in. w leczeniu egzemy, trądziku, podrażnień czy dotkliwych oparzeń słonecznych.